Historyczne kina w Breslau i kina we Wrocławiu w 2019 [lista, repertuar, filmy i ciekawostki]

historia kina we wroclawiu 1905-2019
Click to rate this post!
[Total: 2 Average: 5]

Jeśli chodzi o kina we Wrocławiu to nie tylko dziś jest ich dużo – kiedyś było ich więcej, bo aż 37. Dowiedz się do którego kina warto pójść dzisiaj i gdzie chodziło się 100 lat temu oraz jaki był wtedy repertuar wrocławskich kin, oraz jaką rolę w tym odegrał właściciel fabryki czekolady…

Wrocławskie kina

Spis treści:

Promocje na popcorn i aktualne premiery kinowe

600X500 MULTIKINO

Kina we wrocławiu w 2019 roku

Zacznijmy od działających obecnie kin i sieciówek kin we Wrocławiu. Obecnie w naszym mieście jest 7 obiektów kinowych – jest to o 30 (sic!) obiektów mniej niż przed wojną.

Dolnośląskie Centrum Filmowe (dawne Kino Warszawa)

Po gruntownym remoncie w 2011 roku obiekt zyskał 2 nowe sale i nową nazwę. W czterech (wcześniej były 2) klimatyzowanych pomieści się łącznie 600 widzów. Repertuar raczej niszowy, choć i znajdą się aktualne premiery filmowe. Ciekawostką jest to, że nie ma reklam lub są bardzo krótkie – lepiej się nie spóźniajcie na seans 😉

Kino Nowe Horyzonty (kino Helios)

Jedno z pierwszysch nowoczesnych kin we Wrocławiu kino Helios w budynku przy ul. Kazimierza wielkiego 19a-21. Po wielu latach przemianowane na Kino nowe Horyzonty. Wraz ze zmianą nazwy nastapiła zmiana repertuaru i obejrzymy tu tzw. filmy kina artystycznego i autorskiego oraz odbywają się tu festiwale filmowe np American Film Festiwal czy Dni filmowe LUX (europejskiej nagrody filmowej). Ma dziewięć klimatyzowanych sal kinowych na łączną liczbę miejsc 2329.

Cinema City Wroclavia

To mieszczące się w galerii handlowej Wroclavia kino Cinema City+IMAX – mieści się w otwartym 18 października 2017 roku centrum handlowym Wroclavia, przy ulicy Suchej 1. Posiada 20 sal, w tym jedyną we Wrocławiu salę IMAX, salę 4DX i 3 sale VIP. 3 sale kinowe wyposażone są w system dźwiękowy Dolby Atmos.
Cinema City – w Centrum Handlowym Korona, przy ulicy Bolesława Krzywoustego 126C. Ma dziewięć sal kinowych od 156 do 333 miejsc. Łącznie ponad 2000 miejsc.

Multikino – Pasaż Grunwaldzki

Siecówka. Kino w Pasażu Grunwaldzkim należy do sieci Multikino – znajduje się przy Placu Grunwaldzkim 22 w centrum handlowym Pasaż Grunwaldzki. Otwarte wraz z centrum handlowym 10 maja 2007 roku, ma jedenaście sal kinowych przeznaczonych dla 2578 widzów.

Helios Magnolia Park

Kino Helios mieści się w Magnolia Park przy ulicy Legnickiej 58. Otwarte w 2007 roku wraz z centrum handlowym. Ma siedem sal które mieszczą 1230 widzów.

OH Kino Arkady Wrocławskie (dawne Multikino)

Powstałe w miejscu gdzie dawniej mieściło się Multikino OH Kino – otwarte 26 października 2017 roku w centrum handlowym Arkady Wrocławskie. Posiada około 2700 miejsc w 10 salach kinowych.

Kina we Wrocławiu przed 1906 rokiem

Historia kina we Wrocławiu sięga przeszło 100 lat wstecz aż do XIX wieku – bo to właśnie wtedy zastosowaniu aparatury braci Lumière odbył się pierwszy pokaz filmu. Był to 7 września 1896 roku w sali Domu Koncertowego przy Gartenstrasse 39-41 (obecnie ul. Piłsudskiego). Zaledwie kilka miesięcy po premierze wynalazku kinematografu w Paryżu można było zobaczyć pokaz we Wrocławiu i zorganizowała go spółka Deutsche Automaten-Gesellschaft Stollwerck &Co. z Kolonii należąca do Ludwika Stollwercka. Firma ta, choć zajmująca się dotychczas głównie produkcją czekolady i automatami do jej dystrybucji posiadała także licencje do wyświetlania filmów (a dokładniej do użytkownia kinematografu) na terytorium całych Niemiec.

W kolejnych latach we Wrocławiu pojawiały się różne kina wędrowne i salowe. Np. w 1905 roku w dużej sali Wrocławskiego Domu Koncertowego odbywały się seanse kinematograficzne, których pomysłodawcą był inżynier Kade z Drezna. Seanse wyświetlano również w salach teatrów variété (czyli takich, gdzie są grane różnorodne sztuki).

Rozwój kina w Breslau (Wrocławiu) i w Niemczech

Od roku 1905 nastąpił na terenie całych niemiec gwałtowny rozwój kin stacjonarnych. I tak jak w roku 1905 w całych Niemczech istniało zaledwie 40 kin, tak już w 1913 roku było ich już ponad 3 tysiące, a w samym Wrocławiu (wtedy jeszcze Breslau) funkcjonowały 23 kina.

Przedwojenne kina stacjonarne

Pierwsze kina stacjonarne powstawały w małych salach, o niewielkiej liczbie miejsc. Nazywano je kintoppami, ze względu na dopuszczalną konsumpcję piwa. W pierwszych kinach nie istniał zakaz palenia tytoniu, serwowano różne trunki, a podczas seansów grała orkiestra lub występowali solowi artyści, jak np. włoski tenor Mario Coscia. Seanse kinowe składały się z krótkich filmów o różnej tematyce.

Pierwsze 5 kin we Wrocławiu

Pierwsze wrocławskie kino

Pierwsze wrocławskie kino powstało w domu towarowym Victoria przy Nikolaistr. 65-68 (obecnie jest to ulica św. Mikołaja) i nosiło nazwę „Fata-Morgana”.
Obiekt zajmował powierzchnię około 90 m² – co ciekawe kino to pełniło również rolę piwiarni czyli można było pójść na piwo i do kina. Pierwszą właścicielką Fata Morgany była Sara Kayser.
W latach 1909-1910 obiekt został rozbudowany i powiększony – dzięki czemu w 18 rzędach foteli mieściło się 139 widzów. W marcu 1913 roku kino odkupił Ernest Wendriner, nowy właściciel zmienil nazwę na Zentral-Kino. Niespełna kilka miesięcy później kino znowu zmieniło właściciela oraz nazwę – jeszcze przed końcem 1913 roku właścicielem obiektu o nazwie już Nikolai-Lichtspiele został Hermann Eichler.

Teatr Scala, Kino Colosseum, Scala-theater

Jego historia ilość nazw, ilośc właścicieli i czas działania są dość imponujące jak na kino. rozpoczyna się w grudniu 1909 roku. Wtedy w miejscu dawnego teatru „Scala” zostało otworzone pierwsze wdocławskie duże kino o nazwie „Colosseum”. Znajdowało się ono przy Nikolaistrasse 27 (czyli ul. św. Mikołaja 27). Sala kinowa za czasów Conrada Scholza mieściła 600 osób. W 1911 roku kino zmieniło właściciela oraz nazwę na Eden-Theater. W 1913 roku trafiło w ręce firmy Lichtspiel-Theater AG oraz kolejno w ręce prywatnych właścicieli. W 1932 roku kino kupiła firma Kosmos-Theaterbetriebe i przemianowała je na Scala-theater. W 1936 roku kino ponownie zmieniło właściciela i trafiło w posiadanie największego koncernu filmowego w Niemczech Uniwersum-Film AG (UFA). Po przebudowie w drugiej połowie lat 20. mogło zmieścić przeszło 1000 osób. Po II wojnie światowej kino nadal funkcjonowało pod niezmienioną nazwą. Po 1955 roku przemianowano je na kino Pokój i pod tą nazwą działało do 1982 roku. Budynek stał pusty do 1999 roku kiedy to został wyburzony. Było to jedno z najdłużej działających wrocławskich kin.

Kino Palast-Theater, Kino Warszawa i DCF

Z pewnością kino w tym miejscu jest jednym z najdłużej istniejących. Otwarto je we wrześniu 1910 roku pod nazwą kino Palast-Theater. Zlokalizowane było przy Neue Schweidnitzer Str. 16 (obecnie ul. Świdnicka 44). Powstało ono w kamiennicy kupca Moritza Branissa w lokalu mieszczącym się nad modną restauracją Palast-Restaurant i od początku było jednym z największych. Pierwotnie “Palast” mógł pomieścić ok. 430 osób w dużej sali (miało też małą salę, a po rozbudowie, która miała miejsce w 1926 roku mieściło już 650 widzów.
Pierwszym właścicielem kina był Franz Thiemer. Kino już wtedy było bardzo popularne pośśród mieszkańców gdyz po niespełna 3,5 roku działania gościło milionowego widzea, co jak by nie patrzeć dawało w przeliczeniu ok. 800 widzów dziennie.

Pod koniec I wojny światowej kino zostało przejęte przez firmę Kammer-Lichtspiele GmbH i pozostało w rękach tej firmy do 1922 roku kiedy zostało przejęte przez Schauburg AG, która zarządzała nim do II wojny światowej. Niestety budynek kina nie przetrwał do dziś – mimo, że zostało odbudowane po wojnie funkcjonowało do roku 1968. Wtedy z powodu złego stanu technicznego budynek zburzono, a w jego miejsce zbudowano nowe Kino Warszawa, które zostało kilka lat temu przemianowane na DCF – Dolnośląskie Centrum Filmowe, Ale o tym ostatnim – poniżej.

Franz Thiemer był również właścicielem kina Monopol-Theater znajdującym się przy ulicy Ohlauerstr. 61 (obecnie ul. Oławska)

Kino Kammer-Lichtspiele

W październiku 1912 roku na Schweidnitzerstr 31 czyli obecnej Świdnickiej, zostało otwarte kino Kammer-Lichtspiele. Kino powstało na posesji należącej do firmy Brauerei Pfeifferhof Carl Scholz. Kino składało się z sali projekcyjnej na 250 osób oraz balkonu na 130 osób. W rękach spółki kino znajdowało do 1928 roku, kiedy to zostało sprzedane firmie Schauburg AG für Theater und Lichtspiele. Swoją nazwę zatrzymało do roku 1943, kiedy to zostało przemianowane na Theater der Zeit, co wynikało z faktu, że pokazywano w nim przede wszystkim kroniki wojenne.
Po wojnie budynek został zaadaptowany na Teatr Kameralny.

Kino Tauentzien-Theater

W sierpniu 1913 roku zostało otwarte kino Tauentzien-Theater przy Tauentzienplatz 15 (obecnie pl. gen. T. Kościuszki). Jego właścicielem była spółka Tauentzien-Theater GmbH. Kino zostało zaprojektowane przez Alvina Wedemanna i powstało obok hotelu Residenz, gdzie postawiono budynek z dwupoziomową salą kinową liczącą na parterze 580 miejsc, a na balkonie ponad 300. W 1918 roku kino trafiło w ręce koncernu UFA i funkcjonowało do 1929 roku.

Kino Ufa-Theater

W 1920 roku firma UFA otworzyła na Tauentzien-platz 11 kolejne swoje kino (naprzeciwko swojego Tauentzien-Theater) – Ufa-Theater. W ten sposób na jednym placu spółka posiadała dwa podobne, ekskluzywne kina. Również i to zostało zaprojektowane przez Alvina Wedemanna i liczyło ok. 900 miejsc. Kinami zarządzała spółka Silesia-Theater GmbH pod kontrolą UFA. W 1923 kino przeszło pod zarząd nowej spółki akcyjnej Silesia-Ufatheater AG. W 1928 roku kino przeszło w dzierżawę UFA, a w 1933 roku należało już do spółki Tauentzien-Theater GmbH i przyjęło nazwę zamkniętego w 1929 roku kina Tauentzien-Theater. Pod tą nazwą istniało do 1945 roku.

W 1926 roku oba powyższe kina były najchętniej odwiedzanymi kinami we Wrocławiu.

Najpopularniejsze wrocławskie kina (w 1926 roku)

Przytaczamy za wikipedią listę najpopularniejszych wrocławskich kin w okresie międzywojennym:

KinoAdresMiejsce%Widzowie%Przychody%
Ufa-TheaterTauentzienplatz 119168%400 85410%520 74213%
Tauentzien-TheaterTauentzienplatz 159168%372 8819%481 04912%
Palaster-TheaterNeue Schweidnitzerstr. 166185%305 5737%402 02610%
Razem (3 kina)2 45020%1 079 30826%1 403 81736%
Razem (30 kin)12 047100%4 120 669100%3 932 278100%

Kino Deli

W 1927 roku w styczniu zostało otwarte kino Deli (Deli Deutsches Lichtspiel-Theater). Znajdowało się na rogu Alte Friedrichstr. 16-18 (obecnie ul. Nasypowa) i Kaiser-Wilhelm- s. 2 (obecnie ul. Powstańców Śląskich). Zaprojektowane przez architekta miejskiego Hansa Poelziga i przez wielu uważane za najnowocześniejsze kino we Wrocławiu

Kina przed wojną i w roku 1942 w liczbach

Na początku 1926 roku Wrocław miał 27 kin, pod koniec było ich 30 (do tego doliczyć należy kino Festspielhaus znajdujące się przy Lehmdamm 32, obecnie ul. Bolesława Prusa, które z powodu zwolnienia z obowiązku podatkowego nie było ujmowane w statystykach. Kino liczyło w 1926 roku 302 miejsca i należało do wspólnoty Fostspielgemeide E.V.). Łączna liczba miejsc w kinach wrocławskich w 1926 roku wynosiła 12 047. W 1931 roku działały już 32 kina z 18 016 miejscami. Popularność kin w tym samym okresie wzrosła z 4121 do 5604 widzów.
W 1935 roku, według spisu na dzień 31 marca, we Wrocławiu zarejestrowanych było 36 kin z 17 957 miejscami – pod względem liczby kin Wrocław zajmował siódme miejsce w Niemczech. Wśród tych kin, jedenaście liczyło do 300 miejsc, 9 kin: 301–500 miejsc, 13 kin: 501 -1000 miejsc i tylko 3 kina mieściły ponad 1000 widzów.
W 1942 roku we Wrocławiu funkcjonowało 37 kin wyposażonych w 18 925 miejsc. Kino Tauentzien-Theater odwiedzali wrocławianie w liczbie średnio 64 204 miesięcznie w okresie od 1 czerwca 1944 do 21 stycznia 1945 roku (ostatni seans).

Lista wrocławskich kin

  • Kino Alhambra – kinoteatr znajdowało się przy ul. Ketzerberg 27 (obecnie pl. Dominikański, dawny Zaułek Koci).
  • Kino Apollo-Lichtspiele – znajdowało się przy ul. Adalbertstr. 8 (obecnie ul. kard. Stefana Wyszyńskiego 8)
  • Kino Askania-Lichtspiele – znajdowało się przy ulicy Tauentzienstr. 92 (obecnie ul. gen. Tadeusza Kościuszki 92)
  • Kino Astoria-Palast – znajdowało się przy ul. Fürstenstr. 32 (obecnie ul. Grunwaldzka 32)
  • Kino Atlantik – znajdowało się Gräbschener Str. 74 (obecnie ul. Grabiszyńska 74)
  • Kino Atrium-Lichtspiele – znajdowało się przy ulicy Ohlauer Stadtgraben 21 (obecnie ul. Podwale 83)
  • Kino Beh-Lichtspiele – znajdowało się przy ulicy Heinrichstr. 21-23 (obecnie ul. Henryka Brodatego 17)
  • Kino Capitol – znajdowało się przy ulicy Gartenstr. 67 (obecnie Piłsudskiego 67 Teatr Muzyczny Capitol). Zostało otwarte w lutym 1929 roku. Było największym kinem w przedwojennym Wrocławiu (obecnie Teatr Muzyczny „Capitol”). Zostało zaprojektowane w przez Friedricha Lippa
  • Kino Ceh-Lichtspiele – znajdowało się przy ulicy Hummerei 3-5 (obecnie róg ul. Kazimierza Wielkiego i ul. Świdnicka 10)
  • Kino Europa-Lichtspiele – kinoteatr znajdował się przy ulicy Friedrich Wilhelm Str. 67 (obecnie róg ul. Legnickiej i ul. Młodych Techników 2)
  • Kino Festspielhaus – znajdowało się przy ulicy Lehmdamm 32 (obecnie ul. Bolesława Prusa 32), późniejsze kino Lalka. Kino zostało założone w 1926 roku w miejscu wcześniejszego Domu Spotkań św. Jadwigi powstałego w 1923 roku.
  • Kino Filmburg – znajdowało się przy ulicy Sandstr 1 (obecnie ul. Piaskowa 1)
  • Kino Gloria-Palast – znajdowało się przy ulicy Schweidnitzer Str 37 (obecnie ulica Świdnicka).
  • Kino Hundsfelder-Lichtspiele – znajdowało się przy ulicy Ölserstr. 28 (obecnie ul. Bolesława Krzywoustego)
  • Kino Kammer-Lichtspiele – Schweidnitzerstr 31 (obecnie Świdnicka 31)
  • Kino Kristall-Palast – znajdowało się przy ulicy Klosterstr. 47 (obecnie ul. gen. Romualda Traugutta 47)
  • Kino Lichtburg-Theater – znajdowało się przy ulicy Gräbschener Str. 94a (obecnie ul. Grabiszyńska 94);
  • Kino Matthias-Lichtspiele – znajdowało się przy ulicy Matthias Str. 37 (obecnie ul. Bolesława Drobnera str. południowa)
  • Kino Metropol-Film-Theater – znajdowało się przy ulicy Frankfurter Str. 117-119 (obecnie ul. Legnicka strona południowa pomiędzy Niedźwiedzią i Białowieską).
  • Kino Odertor-Lichtspiele – znajdowało się przy ulicy Weinstr. 53-55 (obecnie ul. Stefana Żeromskiego 53-55)
  • Kino Olimpia – znajdowało się przy ulicy Taschenstr. 20 (obecnie Piotra Skargi 20), sala kinowa mogła pomieścić 75 widzów. Po wojnie w budynku znajdował się warsztat samochodowy
  • Kino Ost-Lichtspiele – znajdowało się przy ulicy Tauentzienstr. 177 (obecnie ul. gen. Tadeusza Kościuszki 177)
  • Kino Palast-Theater – znajdowało się na Neue Schweidnitzer Str. 16 (obecnie Świdnickiej 44), Kino zostało otwarte 3 września 1910 roku i mieściło 450 widzów.
  • Kino Primus-Palast – znajdowało się przy ulicy Hubenstr. 10 (obecnie ul. Hubska 10)
  • Kino Regina-Lichtspiele – znajdowało się przy ulicy Gartenstr. 85 (obecnie ul. marsz. Józefa Piłsudskiego 85)
  • Kino Roxy Filmpalast – znajdowało się przy ulicy Kürassierstr. 15 (obecnie al. gen. Józefa Hallera 15), późniejsze Kino Przodownik, a następnie Lwów
  • Kino Schloß-Theater – znajdowało się przy ulicy Burglehnstr. (obecnie ulica Wolska)
  • Kino Silesia-Lichtspiele – znajdowało się przy ulicy Frankfurter Str. 124 (obecnie ok. ul. Legnicka 62)
  • Kino Scala-Theater – znajdowało się przy ulicy Gabitzstr. 20/22 (obecnie ulica Gajowicka)
  • Kino Süd-Lichtspiele – znajdowało się przy ulicy Gabitzstr. 22 (obecnie ul. Wincentego Stysia 22)
  • Kino Tauentzien-Theater – kino-teatr znajdowało się przy ulicy Tauentzienplatz 11 (obecna ulica pl. gen. T. Kościuszki 14)
  • Kino Titania-Theater – znajdowało się przy ulicy Matthiasstr. 69-71a (obecnie ul. Jedności Narodowej 69-71) Po wojnie znajdowało się tu Kino Pionier
  • Kino Tivoli – znajdowało się przy ulicy Neudorfstr. 35 (obecnie ul. Komandorska 37)
  • Kino UFA-Palast – kino znajdowało się przy ulicy Alte Friedrichstr. 16-18 (obecnie pl. Powstańców Śląskich)
  • Kino Walhalla-Lichtspiele – znajdowało się przy ulicy Friedrich Wilhelm Str. 10 (obecnie ul. Legnicka 8-10)
  • Kino Welt-Būhne – znajdowało się przy ulicy Friedrich Wilhelm Str.15 (ob. ulica Legnicka)
  • Kino Zentral-Theater – znajdowało się przy ulicy Westendstr. 50-52 (obecnie ul. Zachodnia 50-52)

Pozostałe kina

  • Kino Gloria-Palast – znajdowało się przy ulicy Schweidnitzer Str. 37 (obecnie ul. Świdnicka 12-16)
  • Kino Filmtheater Betriebe Beslau-Lissa – znajdowało się przy ulicy Lisa Burglehnstr 4 (obecnie Leśnica ul. Wolska 4)
  • Kino Germania-Lichtspiele – znajdowało się przy ulicy Lisa Neumarkter Str. 11 (obecnie Leśnica ul. Średzka 11).
  • Kino National-Theater – znajdowało się przy ulicy Klosterstr. (obecnie ulica Traugutta). Właścicielem kina był Paul Weissflog.
  • Kino Schauburg – znajdowało się przy ulicy Gartenstr. 67 (obecnie ul. gen Józefa Piłsudskiego 67) > Dziś znajduje się tu Teatr Capitol
  • Kino Urania-Theater – znajdowało się przy ulicy Ketzerberg 27 (obecnie pl. Dominikański/Zaułek Koci)