Kopenhaga, Hamburg, Oslo i Rotterdam pokazują, że dawne nabrzeża mogą zmienić się w dynamiczne, wielofunkcyjne dzielnice. W Hamburgu projekt HafenCity łączy mieszkanie, pracę i kulturę z siecią bulwarów; w Kopenhadze Christianshavn zachował historyczne kanały, jednocześnie otwierając się na gastronomię i usługi. Oslo w ramach Fjord City przekształciło zaplecza stoczni w pas promenad, a Rotterdam – rozwijając Kop van Zuid i nowe przeprawy – spiął brzegi Mozy i odświeżył swój wizerunek. Łączy je konsekwencja, etapowość i szacunek dla dziedzictwa – lekcje ważne dziś dla Nadodrza i Szczepina.
Nadodrze i Szczepin: od zapomnianych nabrzeży do codziennej trasy spacerowej
Odra zawsze wyznaczała rytm Wrocławia, lecz po 1989 r. wiele miejsc nad rzeką wyhamowało. Spadek żeglugi towarowej, ograniczenie funkcji portowych i skutki powodzi z 1997 r. przesunęły akcenty inwestycyjne na bezpieczeństwo, co zamroziło rozwój nadbrzeży – zwłaszcza przy Porcie i Kanale Miejskim.
Dziś widać odwrót tego trendu. Modernizacja ul. Pomorskiej i placu Staszica, rozpoczęta w 2023 r., uspokoiła ruch, poszerzyła chodniki i uporządkowała zieleń. W ramach robót powstaje ok. 1 km nowego torowiska i jezdni, blisko 6 km chodników oraz ponad 2 km dróg rowerowych; koszt szacuje się na ok. 68 mln zł.
Równolegle toczą się „małe” interwencje: od 2014 r. porządkowany i zazieleniany jest m.in. kwartał pomiędzy pl. Strzeleckim, pl. Staszica, ul. Łowiecką i Bp. Tomasza I – po 2022 r. dokładane są kolejne etapy, oświetlenie i strefy rekreacji, a także infrastruktura dla rowerów.
Na Szczepinie bulwary nad Kanałem Miejskim i Starą Odrą oferują już ciągłe trasy piesze i miejsca odpoczynku. Rozwój przyspieszają inicjatywy mieszkańców i projekty WBO – np. koalicje „Łączy nas Odra” finansujące oświetlenie, małą architekturę i łączniki pieszo-rowerowe. Do głosowania w WBO 2025 dopuszczono wspólny projekt o wartości 3 mln zł. Efekt? Powracają codzienne aktywności nad wodą – od spacerów po dojazdy rowerem.
Ulica Michalczyka: stoczniowe korzenie, miejska przyszłość
Miejscowy plan dla rejonu ul. Długiej i Michalczyka (uchwalony w 2024 r.) wyznacza kierunek zmian: przeobrażenie obecnych terenów handlowych i zaplecza (hipermarket, market budowlany, hurtownie, magazyny) w zabudowę mieszkaniowo-usługową z nowym układem ulic, szerszymi chodnikami i bardziej miejskim ładem przestrzennym, w tym uporządkowaniem parkingów. Transformacja będzie etapowa, tak by lepiej powiązać pieszo i rowerowo tę część miasta z bulwarami i podnieść jakość przestrzeni publicznej.
Wzdłuż ul. Kazimierza Michalczyka istnieją dwa odcinki dawnego nabrzeża: miejski (nr 11) i prywatny (nr 15). Miasto odpowiada za bezpieczeństwo, utrzymanie i dostępność na swoich fragmentach; zmiany na gruntach prywatnych wymagają osobnych decyzji i uzgodnień.
Czego uczyć się z północnych realizacji?
Skuteczne metamorfozy łączą pamięć miejsca z nową treścią. Hala czy magazyn mogą przyciągać, gdy obok działa ciąg spacerowy, sprawna komunikacja i aktywne partery usługowe.
HafenCity i Christianshavn powstawały stopniowo, w dialogu społecznym. Podobny scenariusz może zadziałać nad Odrą: zachowanie warsztatowego „DNA” stoczni, niewielka marina i edukacja wodna mogą współistnieć z kafejkami i rekreacją – przy zachowaniu standardów bezpieczeństwa na wodzie.
Co to oznacza dla mieszkańców?
Najważniejsze są:
-
Dostępność – ciągły, wygodny bulwar, którym da się przejść dłuższy odcinek miasta.
-
Tożsamość – pielęgnowanie rzemieślniczego charakteru i śladów przemysłu, dzięki czemu ta część Wrocławia nie stanie się kolejną „taką samą” promenadą.
Rewitalizacja terenów poprzemysłowych, porządkowanie nabrzeży i pierwsze, drobne otwarcia dla pieszych mogą uruchomić efekt kuli śnieżnej. Z planu wynikają nowy układ ulic, szersze chodniki i uporządkowane parkingi, co ułatwi dojścia do bulwarów i wzmocni aktywne partery usługowe.
Konieczne będą jasny harmonogram i transparentne zasady korzystania z nabrzeża. Miasto zapowiedziało ekspertyzy i zabezpieczenia na administrowanych odcinkach; szczegółowy plan działań ma zostać przedstawiony po zakończeniu przygotowań. Wczesne informowanie mieszkańców, organizacji i lokalnego biznesu ułatwi współpracę.
Wrocławskie „HafenCity” po sąsiedzku
Wrocław nie potrzebuje kopiować cudzych wzorców – wystarczy czerpać z nich mądrze. Jeśli porządkowanie przepisów i bezpieczeństwa pójdzie w parze z oddawaniem nabrzeży ludziom, obszar przy ul. Michalczyka może stać się brakującym łącznikiem między Nadodrzem a Portem Miejskim. To miejsce ma szansę opowiadać historię wrocławskiej stoczni i zapraszać na weekendowy spacer – lokalne „must-visit”, autentyczne, bo wyrastające z kontekstu, a nie z folderu.
